Τροφικές Αλλεργίες

Η τροφική αλλεργία προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε πρωτεΐνες που βρίσκονται σε τροφές και τις θεωρεί λανθασμένα επιβλαβείς. Συνήθως διαγιγνώσκονται για πρώτη φορά σε μικρά παιδιά, ωστόσο μπορεί να εμφανιστούν σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες. Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι ο επιπολασμός και η σοβαρότητα των τροφικών αλλεργιών αυξάνεται συνεχώς στον αναπτυγμένο κόσμο.

Οι τροφές στις οποίες συχνότερα εμφανίζονται αλλεργικές αντιδράσεις είναι το γάλα αγελάδας, το αυγό, το ψάρι, οι ξηροί καρποί, τα θαλασσινά, η σόγια και τα σιτηρά. Παρόλα αυτά, οποιαδήποτε τροφή μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Υπάρχουν ασθενείς που αντιδρούν μόνο με την απλή επαφή ή την εισπνοή ατμών της τροφής.

Οι αλλεργικές αντιδράσεις σε τροφές διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

• Στις άμεσου τύπου αντιδράσεις, που είναι οι συχνότερες και εκδηλώνονται συνήθως μέσα σε λίγα λεπτά, μέχρι και 2 ώρες από την κατανάλωση φαγητού. Η σοβαρότητα κυμαίνεται, από πολύ ήπιες μέχρι και σοβαρές αναφυλακτικές αντιδράσεις, επικίνδυνες για τη ζωή. Τα πιο συχνά σημεία και συμπτώματα είναι φαγούρα, ερυθρότητα, κνιδωτικά εξανθήματα, πρηξίματα, ρινική καταρροή, δύσπνοια, βήχας, βράχνιασμα φωνής, πόνος στην κοιλιά, έμετος, ζάλη ακόμη και λιποθυμία.
• Οι επιβραδυνόμενες τροφικές αλλεργίες αφορούν κυρίως το γαστρεντερικό σύστημα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κάποιες ώρες μετά την κατανάλωση της τροφής και οδηγούν σε αλλεργική φλεγμονή μεγαλύτερης διάρκειας. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν:
  • Το σύνδρομο εντεροκολίτιδας που προκαλείται από πρωτεΐνες τροφίμων (Food protein induced enterocolitis syndrome) που εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενους εμέτους και αφυδάτωση ώρες μετά την κατανάλωση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου και είναι μια επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή υπόταση και διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος.
  • Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (Eosinophilic esophagitis) η οποία είναι μια χρόνια νόσος που προκαλείται από αλλεργική φλεγμονή του οισοφάγου και εκδηλώνεται με εμέτους, δυσκαταποσία, πόνο στο θώρακα και επεισόδια ενσφήνωσης τροφής με πλήρη απόφραξη του αυλού του οισοφάγου.
  • Η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα από πρωτεΐνες τροφών (Food protein induced allergic proctocolitis: η οποία είναι μία συνήθως ήπια αλλεργική φλεγμονή του εντέρου πουεμφανίζεται με πρόσμιξη αίματος και βλέννης στα κόπρανα σε βρέφη.

Το πρώτο βήμα για τη διαχείριση της τροφικής αλλεργίας είναι η σωστή διάγνωση από αλλεργιολόγο ο οποίος θα διενεργήσει τον απαραίτητο έλεγχο με δερματικές δοκιμασίες (αλλεργικά τεστ), εργαστηριακές εξετάσεις αλλά και τροφικές προκλήσεις όπου είναι απαραίτητο. Όσον αφορά στις επιβραδυνόμενες τροφικές αλλεργίες διαγνωστικά εκτός από τον γενικό έλεγχο, χρησιμοποιούνται οι δίαιτες αποφυγής των ενοχοποιούμενων τροφών για μεγάλο χρονικό διάστημα και έπειτα η επανεισαγωγή τους στην διατροφή.

Η αντιμετώπιση όλων των μορφών της τροφικής αλλεργίας περιλαμβάνειτην αποφυγή του υπεύθυνου τροφίμου. Οι ασθενείς με άμεσου τύπου τροφική αλλεργία πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους προγεμισμένη συσκευή αυτοενιέμενης αδρεναλίνης. Τα αλλεργικά παιδιά θα πρέπει να έχουν στο σχολείο γραπτό πλάνο και φάρμακα για την αντιμετώπισης μίας αλλεργικής αντίδρασης. Είναι σημαντικό όλοι οι ασθενείς να διαβάζουν τις ετικέτες των τροφίμων για να βεβαιωθούν ότι είναι ασφαλείς και να ενημερώνουν για την αλλεργία τους όταν τρώνε σε εστιατόρια ή όταν τρώνε φαγητά που παρασκευάζονται από άλλους.

Δεδομένου ότι οι τρέχουσες επιλογές για τη θεραπεία της τροφικής αλλεργίας είναι περιορισμένες, το ενδιαφέρον και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και κλινικών προϊόντων για τη θεραπεία αλλεργικών ασθενειών είναι έντονο. Η τρέχουσα πλούσια έρευνα αναζητά θεραπευτικές επιλογές για όλους τους τύπους της τροφικής αλλεργίας με σκοπό την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Οι ανοσοθεραπείες με τροφικά αλλεργιογόνα εκθέτουν τον ασθενή σε αυξανόμενες δόσεις των ενοχοποιούμενων πρωτεϊνών τροφής για να τον απευαισθητοποιήσουν, δηλαδή να εκπαιδεύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα να είναι λιγότερο αντιδραστικό και να ανέχεται μεγαλύτερες δόσεις αλλεργιογόνου. Χρησιμοποιώντας πρωτόκολλα απευαισθητοποίησης καθώς και νέας τεχνολογίας βιολογικούς παράγοντες (μονοκλωνικά αντισώματα) για την διαχείριση των τροφικών αλλεργιών μπορούμε στο μέλλον να προσφέρουμε στους ασθενείς με τροφική αλλεργία μία καλύτερη και πιο ασφαλή καθημερινότητα.